تمام آزمایشات در دوران بارداری | لیست کامل آزمایشات در دوران بارداری

تمام آزمایشات در دوران بارداری | لیست کامل آزمایشات در دوران بارداری

چرا آزمایشات دوران بارداری انجام می شود؟

تست‌های آزمایشگاهی خاص بخشی از مراقبت‌های معمول در دوران بارداری است. برخی از این آزمایشات با نمونه خون انجام می‌شود. برخی دیگر از نمونه ادرار یا نمونه‌ای از بافت گرفته شده از واژن ، دهانه رحم یا رکتوم استفاده می‌کنند.

این آزمایشات می‌تواند خطر عوارض را برای شما و جنین کم کند. بسیاری از مشکلات یافت شده توسط این آزمایشات در دوران بارداری قابل درمان است.

آزمایش‌های سه ماه اول بارداری

آزمایشات بارداری که در سه ماهه اول درخواست می‌شوند، بسیار مهم هستند؛ زیرا این دوره، بسیار حساس است و از طرفی، زمان خوبی برای تشخیص نقایص مادرزادی محسوب می‌شود. مهم‌ترین آزمایشات سه ماهه اول بارداری عبارت‌اند از:  

آزمایش خون

آزمایش خون یکی از اولین آزمایشات بارداری است که توسط پزشک زنان درخواست می‌شود. درصورتی‌که شما قبل از بارداری، آزمایش خون انجام نداده باشید، پزشک شما برای تعیین گروه خونی، Rh خون، سطح آنتی‌بادی ضد عوامل عفونی نظیر سرخجه و هپاتیت B، شمارش کامل سلول‌های خون، بررسی وجود عفونت در بدن، تعیین سطح قند و چربی خون، تعیین ابتلا به بیماری‌هایی نظیر کم خونی و اختلالات تیروئید، درخواست می‌شود.

اگر شما در معرض ابتلا به بیماری‌های آمیزشی قرار داشته باشید، پزشک زنان در آزمایش خون، ابتلای شما به این بیماری‌ها را نیز، بررسی خواهد کرد؛ زیرا این بیماری‌ها می‌توانند مشکلاتی جدی برای شما و کودک ایجاد کنند. مثال‌هایی از این بیماری‌ها، بیماری سیفلیس و ایدز هستند که اگر به‌موقع تشخیص داده شوند، پزشک می‌تواند شانس ابتلای کودک به آنها را تا حد زیادی کاهش دهد. 

آزمایش ادرار

یکی دیگر از آزمایشات بارداری در سه ماهه اول، آزمایش ادرار است. در این آزمایش پزشکتان قصد دارد وجود هرگونه عفونت ادراری را در شما بررسی کند. علاوه بر این، سطح قند، پروتئین یا کتون ادرار نیز سنجیده خواهد شد؛ زیرا سطح بالای این ترکیبات در ادرار شما، می‌تواند نشانه دیابت بارداری باشد. همچنین اگر علاوه بر پروتئین بالا در ادرار، فشار خون شما نیز بالا باشد، ممکن است دچار مسمومیت بارداری شده باشید. 

آزمایش ادرار چیست؟

تجزیه و تحلیل آزمایش ادرار در موارد زیر:

• گلبول‌های قرمز: برای دیدن اینکه آیا شما یک بیماری دستگاه ادراری دارید
• گلبول‌های سفید خون: برای دیدن اینکه آیا به عفونت دستگاه ادراری (UTI) مبتلا هستید.
• گلوکز: مقادیر بالای قند خون می‌تواند نشانه ای از دیابت شیرین باشد.
• این آزمایش همچنین میزان پروتئین موجود در خون را اندازه گیری می‌کند که می‌توان آن را با سطح بعدی بارداری مقایسه کرد.
• سطح بالای پروتئین ممکن است نشانه پره اکلامپسی باشد ، این یک عارضه جدی است که می‌تواند در اواخر بارداری یا پس از تولد کودک ایجاد شود.

کشت ادرار چیست؟

این آزمایش به دنبال باکتری‌هایی در ادرار است که می‌توانند نشانه ای از عفونت ادراری باشد. بعضی اوقات UTI‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند.

ادرار شما در اوایل بارداری و بعداً در بارداری آزمایش می‌شود. اگر در آزمایش های بارداری باکتری‌های موجود در ادرار شما را نشان داد، با آنتی بیوتیک تحت درمان قرار خواهید گرفت. پس از پایان درمان ، ممکن است یک آزمایش دیگر را تکرار کنید تا ببینید آیا باکتری از بین رفته است یا خیر.

آزمایشات غربالگری 

غربالگری سه ماهه اول ترکیبی از سونوگرافی جنین و آزمایشات خون مادر است. این غربالگری‌ها می‌تواند در تعیین خطر برخی از نقایص ژنتیکی مادرزادی به پزشک زنان کمک کند. غربالگری سه ماهه اول معمولاً شامل موارد زیر است:

سونوگرافی nt 

در این تست، میزان شفافت پوست پشت گردن جنین بر اساس ضخامت پوست یا افزایش مایعات این ناحیه، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در نوزادان مبتلا به ناهنجاری‌های ژنتیکی نظیر سندروم داون، شفافیت این ناحیه کمتر از نوزادان طبیعی است. 

سونوگرافی برای مشاهده استخوان بینی جنین

استخوان بینی ممکن است در بعضی از نوزادان با ناهنجاری‌های خاص کروموزومی مانند سندرم داون، قابل مشاهده نباشد. این ارزیابی معمولاً بین هفته‌های 11 تا 13 هفته حاملگی انجام می‌شود.

آزمایشات خون مادر

یکی دیگر از آزمایشات بارداری که در غربالگری مرحله اول انجام می‌شود، یک آزمایش خون است که دو فاکتور را در خون مادر اندازه‌گیری می‌کند:

• پروتئین پلاسمائی مرتبط با بارداری A (PAPP-A) : این پروتئین توسط جفت در اوایل بارداری تولید می شود. سطح غیر طبیعی آن با افزایش خطر ابتلا به ناهنجاری‌های کروموزومی همراه است.
• گنادوتروپین کوریونی انسان (hCG) : hCG هورمونی است که در اوایل بارداری توسط جفت تولید می‌شود. سطح غیر طبیعی آن با افزایش خطر ابتلا به ناهنجاری‌های کروموزومی همراه است. 

برای تشخیص بهتر نقایص هنگام تولد مانند سندروم داون (تریزومی 21) و تریزومی 18 ، پزشک معمولا ترکیبی از این آزمایشات بارداری را درخواست میکند. سپس بر اساس نتیجه آن، فرد در سه گروه کم خطر، با خطر متوسط و پرخطر قرار خواهد گرفت. افرادی که پس از تکرار آزمایش، در گروه پرخطر قرار می‌گیرند، برای تشخیص دقیق لازم است که آزمایشات دیگری مانند نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS)، آمنیوسنتز، DNA سل فری یا سونوگرافی‌های دیگر، انجام دهند. افرادی که در گروه با خطر متوسط قرار دارند، لازم است که غربالگری سه ماهه دوم را انجام دهند. 

آزمایش نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS)

آزمایش CVS معمولاً در خانم‌های بالای 35 سال که بر اساس نتایج غربالگری سه ماهه اول، در گروه پرخطر قرار بگیرند، توسط پزشک زنان درخواست خواهد شد. در این آزمایش، نمونه‌ای از بافت جفت برداشته می‌شود. این بافت حاوی همان مواد ژنتیکی است که در جنین نیز وجود دارد؛ بنابراین می‌توان برای بررسی ناهنجاری‌های کروموزومی و دیگر مشکلات ژنتیکی جنین مانند سندروم داون، تریزومی ۱۸، کم‌خونی داسی شکل، فیبروز کیستیک، هموفیلی و دیستروفی عضلانی دوشن (تحلیل رفتن ماهیچه‌ها)، از آن استفاده کرد. CVS معمولاً بین هفته 10 و 13 بارداری انجام می‌شود. 

آزمایشات سه ماهه دوم دوران بارداری

آزمایش دیابت بارداری

یکی از آزمایشاتی که باید همه زنان باردار، بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری انجام دهند، آزمایشی به نام چالش گلوکز است که در آن، سطح قند خون شما برای بررسی دیابت بارداری اندازه‌گیری می‌شود. زیرا در این زمان، خطر ابتلا به دیابت بارداری از هر زمان دیگری بیشتر است. دیابت بارداری خطر بزرگ شدن غیرطبیعی جنین را افزایش می‌دهد که باعث مشکلاتی در زایمان می‌شود و با خطراتی برای مادر و جنین همراه است. 

آزمایش غربالگری مرحله دوم

آزمایشات غربالگری مرحله دوم شامل آزمایشات زیر است:

آمنیوسنتز

آمنیوسنتز بین هفته‌های 15 و 20 بارداری و در زنانی انجام می‌شود که در زمان زایمان بالای 35 سال سن خواهند داشت و در غربالگری مرحله اول، در گروه با خطر متوسط قرار گرفته بودند. در آمنیوسنتز یک سوزن بلند و نازک از طریق شکم به کیسه آمنیوتیک وارد می‌شود و یک نمونه کوچک از مایع آمنیوتیک برداشته می‌شود. مایع آمنیوتیک حاوی سلولهای جنینی نیز هست؛ بنابراین می‌توان از آنها برای بررسی اختلالات ژنتیکی جنین (مانند سندرم داون یا تریزومی ۱۳) و یا عفونت استفاده کرد. 

اندازه گیری سطح آلفافتوپروتئین (AFP)

آزمایش اندازه‌گیری سطح AFP در همه زنان انجام خواهد شد؛ چه آنهایی که در غربالگری اول وضعیت طبیعی داشته‌اند و چه غیرطبیعی. در این آزمایش که بین هفته‌های 15 تا 17 بارداری انجام می‌شود، سطح آلفافتوپروتئین در خون مادر اندازه‌گیری می‌شود. نتایج این آزمایش به پزشک زنان کمک می‌کند تا وجود نقایص لوله عصبی را در جنین بررسی کند. 

آزمایش کواد مارکر

اگر مادری آزمایشات غربالگری سه ماهه اول را انجام نداده باشد و یا در برخی از زنان که پزشک لازم می‌داند، ممکن است از آزمایش کواد مارکر (آزمایش چهارگانه) برای بررسی اختلالات ژنتیکی جنین در سه ماهه دوم بارداری استفاده شود. در این آزمایش که بین هفته‌های 15 تا 17 بارداری انجام می‌شود، چهار فاکتور اندازه‌گیری می‌شود، شامل:

• آلفا- فیتوپروتئین (AFP) که نوعی پروتئین است که توسط جنین تولید می‌شود؛ 
• گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) که هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود؛ 
• استریول غیرکونژوگه  (uE3)که هورمونی است که توسط جفت و جنین تولید می‌شود؛
• اینهیبین آ (inhibin A) که هورمونی است که توسط جفت تولید می‌شود. 

اگر پزشک تصمیم به انجام آزمایش کواد مارکر بگیرد، دیگر نیازی به درخواست آزمایش AFP به‌صورت جداگانه، نیست. 

آزمایشات سه ماهه سوم بارداری

تست کومبس غیرمستقیم در مادران Rh منفی

یکی از آزمایشات بارداری در سه ماهه سوم، تست کومبس غیرمستقیم است که بین هفته‌های 26 تا 30 بارداری انجام می‌شود. این آزمایش در صورتی برای شما درخواست می‌شود که Rh خون شما منفی و Rh خون همسرتان مثبت باشد؛ زیرا در این شرایط امکان دارد که فرزندتان هم Rh مثبت باشد و آنتی بادی ضد Rh تولید کند که می‌تواند برای شما، خطرناک باشد. 

آزمایش خون

معمولاً در سه ماهه سوم بارداری پزشک زنان مجدداً درخواست آزمایش خون می‌کند تا شرایطی چون کم خونی، عفونت، وضعیت سلول‌های خون و بسیاری موارد دیگر را ارزیابی کند. 

آزمایش ادرار

پزشک متخصص زنان و زایمان برای تشخیص اینکه شما دچار مسمومیت حاملگی شده‌اید یا نه، یک آزمایش ادرار نیز درخواست خواهد کرد. همچنین اگر به عفونت ادراری در شما مشکوک باشد، آزمایش کشت ادرار درخواست خواهد کرد. 

غربالگری استرپتوکوک گروه B 

استرپتوکوک گروه B (GBS) نوعی باکتری است که در دستگاه تناسلی تحتانی حدود 20 درصد از زنان یافت می‌شود. عفونت GBS معمولاً قبل از بارداری در خانمها مشکل ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند در دوران بارداری، بیماری جدی ایجاد کند. GBS ممکن است باعث کوریوآمونیونیت (عفونت شدید بافت‌های جفت) و عفونت بعد از زایمان شود. عفونت ادراری ناشی از GBS می‌تواند منجر به زایمان زودرس، پیلونفریت و سپسیس شود.

GBS شایع‌ترین علت عفونت‌های تهدیدکننده حیات در نوزادان نظیر ذات‌الریه و مننژیت است و می‌تواند باعث عقب‌ماندگی ذهنی، اختلال بینایی و از دست دادن شنوایی شود.

نوزادان عفونت را در دوران بارداری یا در هنگام عبور از کانال زایمان، از مادر مبتلا به این عفونت، می‌گیرند. به همین دلیل، همه زنان باید در هفته‌های 35 تا 37 هفته بارداری، ازنظر این عفونت، مورد آزمایش قرار گیرند و در صورت مثبت بودن، با آنتی بیوتیک درمان شوند. در این آزمایش، از طریق سواب یک نمونه از واژن و رکتوم زنان باردار برداشته شده و برای کشت، به آزمایشگاه ارسال می‌گردد.  

آزمایش انعقاد خون مادر

یکی دیگر از آزمایشات بارداری که نزدیک به زمان زایمان باید انجام دهید، آزمایش انعقاد خون است. هدف از این آزمایش، این است که توانایی لخته شدن خون در شما مورد بررسی قرار گیرد.  

پاسخ به سوالات رایج شما

چه عواملی خطر نقص مادرزادی را افزایش می دهد؟

بیشتر نوزادان دارای نقص مادرزادی بدون عوامل خطر در زوجین متولد می‌شوند. اما خطر وجود نقایص هنگام تولد در صورت وجود برخی عوامل بیشتر است. این عوامل خطر عبارتند از:

• داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی از نقایص هنگام تولد
• متعلق به اقوام خاص است
• ۳۵ سال یا بالاتر بودن
• قبل از بارداری مبتلا به دیابت بودن

چه تفاوتی بین غربالگری و آزمایش تشخیصی برای نقص مادرزادی وجود دارد؟

هنگامی که غربالگری در دوران بارداری انجام می‌شود ، آزمایشات خطر ابتلا جنین در برخی از نقایص مادرزادی را ارزیابی می‌کند.

یک آزمایش غربالگری نمی‌تواند تشخیص دهد که آیا جنین واقعاً نقص مادرزادی دارد یا خیر. بصورت کلی آزمایش‌های غربالگری هیچ خطری برای جنین ندارد.

آزمایش های دوران بارداری می‌توانند بسیاری از نقایص مادرزادی را که به دلیل نقص در یک ژن یا کروموزوم ایجاد می‌شود ، تشخیص دهند.

اگر زوج دارای سابقه خانوادگی نقص هنگام تولد مربوطه به یک گروه قومی خاص تعلق داشته باشد یا از قبل کودکی نقص هنگام تولد داشته باشد ، آزمایش تشخیصی ممکن است به جای غربالگری انجام شود.

آزمایشات تشخیصی همچنین به عنوان اولین انتخاب برای همه زنان باردار از جمله افرادی که فاکتور خطر ندارند وجود دارد. برخی از آزمایش های تشخیصی خطراتی را شامل می‌شوند ، از جمله خطر از دست دادن بارداری.

آیا من نیاز به غربالگری یا آزمایش نقص مادرزادی دارم؟

نه ، غربالگری و آزمایش یک انتخاب شخصی است. برخی از زوجین ترجیح نمی‌دهند بدانند که آیا در معرض خطر داشتن فرزند دارای نقص مادرزادی هستند و یا اینکه فرزندشان نقص مادرزادی خواهد داشت یا خیر.

اما آگاهی از قبل امکان تصمیم‌گیری در مورد عدم ادامه بارداری را فراهم می‌کند. اگر ادامه بارداری را انتخاب می‌کنید ، دانستن آن به شما فرصت می‌دهد تا خود را برای داشتن یک کودک مبتلا به اختلال آماده کنید.

این بدان معناست که شما می‌توانید مراقبت‌های پزشکی را که ممکن است فرزند شما به آن نیاز داشته باشد ، آماده کنید.

همچنین در مورد نتایج آزمایشات جنین خود، با سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های زنان و زایمان یا مشاور ژنتیک صحبت کنید.

این اطلاعات به عنوان یک کمک آموزشی برای معرفی آزمایش های دوران بارداری طراحی شده است و اطلاعات و نظرات فعلی مربوط به سلامت زنان را ارائه می دهد.

این متن به عنوان بیانیه‌ای از استاندارد مراقبت در نظر گرفته نشده است و همچنین شامل کلیه روش‌های درمانی مناسب یا روش‌های مراقبتی نیست.

لذا مجله دکتر سلامی مسئولیتی در این خصوص نداشته و از شما می‌خواهد حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.

اگر سؤال دیگری دارید ، با متخصص زنان و زایمان خود تماس بگیرید

راستی اگر علاقه مند به مطالب بارداری و بچه داری هستی به دسته بندی مربوط در سایت مراجعه کنید .

مجله دکتر سلامی