فرنی
جدول عناوین این مطلب
فرنی بیشتر به عنوانی غذایی برای نوزادان و کودکان شناخته میشود اما فرنی سنتی با آرد گندم یا آرد برنج و حتی نشاسته بهترین تقویتکننده بدن در روزهای سرد و داروی سرماخوردگی است که به عنوان یک خوراک خوشمزه و آسان نیز میتوان در وعده صبحانه یا عصرانه سرو کرد. فرنی ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و بهخاطر شیر و نشاسته موجود در آن، انرژی بالایی را جذب بدن میکند. مواد نشاستهای موجود در فرنی هم مانند شیر، حاوی ویتامینهای گروه B و روی است.
اگر به جای شکر از عسل در پخت فرنی استفاده کنید، فرنی مجلسی و خوشمزه تبریزی خواهید داشت و میتوانید با خیال راحت انرژی دریافتی را تا حد زیادی بدون اضافه وزن بالا ببرید. در طرز تهیه فرنی با عسل، بعد از خاموش کردن فرنی، عسل را اضافه کنید چون عسل نباید حرارت زیادی ببیند و بجوشد.
خوراک لوبیا
خوراک لوبیا را با عنوان لوبیا گرم هم میشناسند. یکی از غذاهای خوشمزه نونی برای شام و ناهار زمستان. این غذا در شمال و شمال غربی طرفداران بیشتری دارد و به عنوان صبحانه هم مصرف میشود. برای پختن خوراک لوبیا، همان طور که همیشه گفتهایم، لوبیا را ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از پخت بخیسانید و آب آن را هم دو، سه بار عوض کنید. در پخت خوراک لوبیا میتوانید از جو، قارچ یا سیبزمینی نگینی هم استفاده کنید.
لوبیا منبع غنی از پروتئین است، مخصوصا برای کسانی که گیاهخوار هستند. همچنین انواع مختلف لوبیا در مقایسه با محصولات لبنی، چربی اشباع و کالری کمتر دارند. از طرفی خوردن لوبیا به خانمهای باردار کمک میکند تا اسید فولیک زیادی را از این طریق به دست آورند. لوبیا در بهبود سلامت قلب و کاهش خطر ابتلا به سرطان نیز بسیار مفید است.
هلیم
صبحهای جمعه است و هلیم داغ! این روزها در هر ماهی از سال میتوانید هلیم تهیه کنید، اما در گذشته این خوراک محبوب، بیشتر مواقع در فصول سرد طبخ میشد و کمتر ممکن بود که در تابستان یک هلیم جا افتاده پیدا کنید. البته بر سر نوشتن هلیم نیز اختلاف نظر وجود دارد و بر روی تابلوی بسیاری از مغازهها به صورت حلیم نوشته شده، اما به با توجه و لغت نامه دهخدا شکل درست آن همین هلیم است. به معنی خوراکی است که از بلغور و گوشت پزند و در ضمن پختن پیوسته به هم زنند تا لعاب گیرد و سپس بر آن روغن و گونه ای از ادویه معطر (بیشتر دارچین) ریزند.
این غذا را با گوشت مرغ، بوقلمون یا حتی گوسفند طبخ میکنند، گندم، نخود و کره از دیگر مواد تشکیلدهندهی آن است و البته مهمترین بخش پخت این غذا، صبر و حوصلهی آشپز برای هم زدن طولانی و یک دست آن است. بر سر مواد افزودنی پایانی هم اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، برخی آن را با شکر و دارچین میخورند و برخی دیگر با نمک.
آش انار
آش از گذشته تاکنون از مهمترین غذاهای آشپزی ایرانی بوده و هست و مثل خورشهای ایرانی تنوعی بیپایان دارد. آش را شله یا «با» نیز میگویند، همانطور که «در ترکیب نام برخی از آنها مثل شله قلمکار یا شوربا هنوز دیده میشود.»
مقوی بودن این غذا و نیز حس گرمابخش آن را محبوب روزهای سرد کرده است. برنج، لپه، نخود، لوبیا، سبزیهای معطر، سیر داغ و … از جمله اجزای همیشگی آشها هستند، به اینها میتوان مواد مختلفی را افزود، یکی از این افزودنیها که در زمستان بیشتر رایج است، رب یا آب انار است که ترکیب فوق را بدل به آش انار میکند؛ شما هم میتوانید آن را به میل خود ترش یا ملس طبخ کنید. اگر مسافر یزد، مهریز یا اراک هستید، حتما این آش محلی را مزه کنید.
خورش فسنجان
خورش فسنجان هم مثل اقلیم ایران تنوعی جالب توجه دارد، به نوعی هر خطهای سبک و سیاق خاص خود را برای طبخ آن دارد، اما یک اشتراک وجود دارد و آن این است که این غذا، انتخابی مناسب برای روزهای زمستانی است، دلیلش هم استفاده از گردو است، یک دانهی روغنی که به شما انرژی میبخشد.
بهطور معمول این غذا با مرغ یا کوفته ریزه، مغز گردو و رب انار طبخ میشود، برخی که دوست دارند غذا را شیرینتر کنند، به آن شکر میافزایند. در گیلان برای طبخ فسنجان به جای مرغ یا گوشت از فیلهی ماهی سفید استفاده میشود، البته اهالی رشت یک دستور طبخ دیگر نیز دارند و آن استفاده از خودکا یا مرغابی است؛ اگر به گشت و گذار در گیلان مشغول هستید، پیشنهاد میکنیم هر دو نوع این خوراکها را امتحان کنید.
گفتنی است که گونههای متنوعی دیگر هم از این غذا موجود است، مثل فسنجان کدو حلوایی، فسنجان پسته، بادام، فندق، ماست و به.
عدس پلو خراسانی
عدس پلو ترکیب سادهای دارد، اما برخی برای تزیین به آن کشمش و خرما نیز اضافه میکنند که با اضافه شدن آنها طبع این غذا گرم میشود؛ اما عدس پلوی خراسانیها زیرهی سیاه نیز دارد و به این ترتیب این غذا منبعی سرشار از انرژی میشود، برای روزهای زمستانی.
ماهیهایی از جنوب
میگویند بهترین زمان برای خوردن غذاهای دریایی فصل زمستان است؛ اگر دلتان میخواهد خوش طعمترین غذاهای دریایی را امتحان کنید، راهی شهرها و جزایر جنوبی ایران شوید؛ ماهیهای متنوعی وجود دارد که از آنها خوراکهای خوشطعمی طبخ میکنند.
شوریده، راژگو، حلوا سفید و خارو از جمله ماهیهای فصل زمستان است که در طبخ قلیه ماهی و پلو ماهی و ماهی شکمپر استفاده میشود؛ یکی از آن غذاهای خوشمزهی بوشهری، سالونهی ماهی است که از حلوای سفید، گوجه فرنگی ، رب، زنجبیل و ادویههای مختلف طبخ میشود.
قلیه به و انار
این غذا از شوشتر آمده و در واقع نوعی آش انار است. خوردن آن در مراسم عروسی مردم شوشتر رواج دارد که البته در جشنها کمی شیرینتر طبخاش میکنند. گوشت، بلغور، برنج، پیاز و سیر از مواد تشکیلدهندهی این قلیهی خوشطعم است که به آن آب انار و به نیز افزوده میشود.
لبو، شلغم، باقلا
هوا که سرد میشود، خیابانهای بسیاری از شهرها از جمله تهران پر میشود از چرخهایی که لبوی داغ و باقلا میفروشند؛ این خوراکیها دیگر به نوعی پیامآور رسیدن فصل سرد و خوردن آنها بدل به یک رسم شده است، علاوه بر مزهی خوب، این خوراکیها یک میان وعدهی سالم نیز بهشمار میروند.
شلغم هم که دیگر از واجبات گذرن فصل سرد است؛ شلغم پخته را میتوان بهعنوان صبحانه یا عصرانه میل کرد؛ خوردن شلغم نیز مثل هلیم روشهای مختلفی دارد، برخی آن را با شیره میخورند و برخی دیگر بر روی آن نمک میزنند.
هر فصل رنگ و بویی خاص دارد که خود را در غذاها و خوراکی نیز جلوه میدهد؛ استفاده از سبزیها و ترهبار خاص هر فصل خود میتوانند تجربهای باشد که شاید فرصت تکرار آن در فصلهای دیگر چندان میسر نباشد؛ خوردن یک کاسه آش گرم یا یک ظرف لبوی داغ میتواند خاطرهی یک روز زمستانی را در ذهن شما ماندگارتر کند.